خشم

از ویکی سبک زندگی
پرش به: ناوبری، جستجو

معنای لغوی خشم

آشفتگی، برافروختگی، تاو، تغیر، تندخویی، سخط، طیره، عصبانیت، عصبیت، غضب، غیظ، قهر ≠ مهر. [۱]

خشم.gif

مفهوم خشم

خشم يک حالت نفساني است و موجب حرکت روح حيواني (صفات درندگان) از داخل به خارج شود، جهت غلبه بر طرف مقابل و انتقام از او که در صورت شدت، حرارت زيادي در بدن ايجاد مي کند. رنگ انسان ملتهب وتيره، رگ ها پر خون و نور عقل بي فروغ مي شود. بنابراين هيچ نصيحت و اندرزي بر او اثر ندارد. بلکه چه بسا درشتي و شدت پيدا کند.[۲]

مراتب خشم

  1. درحد افراط، يعني بدون موقع غضب کردن
  2. غضب در حد تفريط، آن است که شخص کوتاهي نمايد از غضب کردن
  3. غضبي که تحت فرمان عقل باشد.[۳]

انواع خشم

  1. خشم هاي منفي و غضب هاي ويرانگر؛ که داراي خطرات و پيامدهاي سوئي است.
  2. غضب هاي مثبت انساني برای مواقعی که اگر جان يا مال يا ديگر منافع انسان به خطر افتاد، بتواندحداکثر دفاع را در برابر مهاجم داشته باشد، واين نعمت بسيار بزرگي است.[۴]

فرق شجاعت و خشم

تفاوت در مبادي

مبدأ شجاعت، قوت نفس و طمأنينه آن و اعتدال و ايمان و قلت مبالات به زخارف دنيا و پست و بلند آن است. اما غضب از ضعف نفس و تزلزل آن و سستي ايمان و عدم اعتدال مزاج روح و محبت دنيا و اهميت دادن به آن و خوف از دست رفتن لذايذ نفسانيه است.

تفاوت درآثار

شخص غضبناک در حال شدت و فوران غضب مثل ديوانه ها، عنان عقلش گسيخته شده اما شخص شجاع کارهايش از روي رويه و ميزان عقل و طمانينه نفس است.[۵]

رابطه ی خشم و پرخاشگري

خشم يکي از نيرومندترين هيجان ها است که خداوند متعال در وجود انسان به وديعه گذارده است ولي پرخاشگري از آثار حالت هيجاني خشم است و معمولاً همراه آن رخ مي دهد. و به طور کلي، پرخاشگري يکي از راه هاي ابراز خشم به شمار مي رود.[۶]

آثار خشم

  1. خشم و غضب دشمن آدمي است و به هنگام هیجان غضب، عقل به کلي از کار مي افتد.[۷]
  2. غضب موجب تباهي ایمان است.[۸]
  3. غضب منطق انسان را خراب مي کند، و به گزافه گویي و باطل گویي وامي دارد.
  4. خشم و غضب راه شیطان را به سوي انسان باز، و به او نزدیک مي سازد، چرا که پیش از اینها ایمان و عقل انسان را می گیرد.
  5. آشکار شدن عیوب پنهاني انسان است زیرادرحال عادي، هرکس خودرا کنترل مي کند، تا عیوب خویش را پنهان دارد،ولی خشم این کنترل را ازآدمی میگیرد.[۹]

منابع

  1. لغت نامه دهخدا
  2. جامعه السعادات، ج1، ص257.
  3. درس هاي اخلاق آيت الله محمدتقي آملي، ص 228.
  4. اخلاق در قرآن ص 399
  5. شرح چهل حديث، ص142.- ص 142-143.
  6. روانشناسي رشد، ج1، ص 495.
  7. غررالحکم، حدیث 1356. حارالانوار، جلد 75، صفحه 113
  8. بحارالانوار، جلد 68، صفحه 428
  9. جامع احادیث الشیعه، کتاب الجهاد، جلد 13، صفحه 468.